NÂZIM HİKMET KÜLTÜR MERKEZİ - İZMİR

Yönetmen Tony Richardson
Senaryo Alan Sillitoe
Oyuncular Michael Redgrave, Tom Courtenay, Avis Bunnage
Yapım İngiltere, 1960
Süre 104 dakika

Colin bir fırın soygunu vakası nedeniyle ıslahevinin yeni yapılandırılan reform okullarından birine gönderilir. Bir gün bu kurumların bir sosyal faaliyetinde düzenlenen bir uzun mesafe koşusunda dikkati çeker ve kendisini bu alanda geliştirmesi için önü açılır.

Ancak hem sömürü hem ezme-ezilme ilişkileri ve hem de özgürlük yoksunluğu her yerde olduğu gibi burada da kendisini göstermektedir. Antreman için sık sık yalnız başına ve uzun mesafe koşularına çıkan, bunun için de ıslahevi okulu sınırları dışına çıkan Colin ne yapacak?

Yönetmen Lindsay Anderson
Senaryo David Storey
Oyuncular Richard Harris, Rachel Roberts, Alan Badel
Yapım İngiltere, 1963
Süre 134 dakika

Emekçi mahallelerinden yetişip spor “piyasasının” içinde yer tutmaya çalışan pek çok sporcu gibi, rugby oyuncusu Frank Machin de sertlik, acımasızlık ve hırsı sayesinde, hızla yıldız sporcu konumuna yükselir.

Şöhret ve zenginlikle ne yapacağını bilemeyip, bunları elinde tutmanın ne kadar ağır bedelleri olduğunu ve kaybetmenin ne kadar kolay olduğunu anlar. Sevgiyle, hayatına bir anlam yaratmakla kendi konumu arasındaki gerilimi fark eder.

Şinadika adını İzmir’in eski bir mahallesinden alan grup, 19. yüzyıl kentsel eğlence müziğine odaklanır. Kafe Amanlarda doğup gelişen rembetiko müziğini, öncülü olan Smyrneika müziğini ve dönem kültürünün getirdiği bir aradalık ile birlikte halk şarkılarının Türkçe ve Yunanca çeşitlemelerini döneme özgü tavırlarıyla ortaya koymayı benimsemiştir.

Kentsel eğlence müziğinde öne çıkan ud, lavta, kanun, santur ve keman ile bu müzikle birlikte ortaya çıkan rembetiko gitar ve bağlama gibi çalgıları dönemine özgü özelliklerini göz önünde bulundurarak kullanan topluluk, günümüz bakış açısıyla ortak bir kültür yaşamının izlerini sürmektedir.

Arion Firat Doğan rembetiko gitar
Antonia Persidou vokal, zilli def
Murat Sağlam vokal, vurmalı çalgılar
Ozan Özdemir lavta 
Özgür Gürbüz kanun
Serdar Baba keman

Her gün karşılaşabileceğimiz sıradan bir insan.
İfadesiz bir ifadesi olan adam.

O da tam bizim gibi, ya da o biz, ya da o biz değil ve bizi hiç sevmiyor.

Will Eno’nun yazdığı 2005 Pulitzer Ödülleri Drama Finalisti olan Thom Pain oyunu, dün, çocukluk, bugün, gösterinin doğası ve doğanın gösterisi, erkeğin, kadının kalbi, tabiat, korku, nefret vesaire üzerine.

Uğur Çağlayan’ın çevirisinde Thom Pain’i Kağan Uluca oynuyor. 

Yazan Will Eno 
Çeviren Uğur Çağlayan 
Oynayan Kağan Uluca
Yapım Tiyatro4
Süre 70 ‘/ Tek Perde

TİYATRO4
Tiyatro4, güncel metinleri sahneye taşımayı ve yenilikçi, çağdaş, özgün oyun tasarımları ile seyirciye yeni deneyimler kazandırmayı amaçlar. Tiyatro oyunlarının yanı sıra, sosyal içerikli sanat projeleri tasarlar ve projelerinde yerel ve uluslararası işbirlikçilerle çalışır. Her projesinde yeni sanatçılarla çoğalarak dinamik kalmayı ve kolektif bir yapıyla ortak üretimde bulunmayı hedefler.

Yönetmen Karel Reisz
Senaryo Alan Sillitoe
Oyuncular Albert Finney, Shirley Anne Field, Rachel Roberts
Yapım İngiltere,1960
Süre 90 dakika

1950’lerin sonlarına gelindiğinde, edebiyat ve tiyatroda “öfkeli genç adamlar” diye bir ufuk kendini gösteriyor: İşçi sınıfının genç üyeleri, içinde yaşadıkları topluma öfkeyle yaklaşıyorlar. Değişim ihtiyacı, insanca bir yaşam ihtiyacı, aslında İngiltere’nin işçi sınıfının genç üyelerinin üzerinde bir hayalet gibi gezinmektedir.

Bir fabrikada işçi olarak çalışan Arthur, hemen tüm işçiler gibi mesai boyunca çok çalışıp hafta sonu dağıtan biridir. Bu dağıtmaları boyunca hayatına giren iki kadın onu düzene mi bağlayacak, kendisine ve yaşama dışarıdan bakmasını mı sağlayacak? İçindeki öfkeyi nereye, nasıl kanalize edecek Arthur?

İzmir Odağ Psikanaliz ve Psikoterapi Derneği ve Nâzım Hikmet Kültür Merkezi’nin ortaklaşa düzenlediği “Psikanaliz ve Sinema” etkinlikleri 13. yılında “Düşüş (The Fall)” filmi ile devam ediyor.

Reklam filmleri ve müzik videoları çekerek ünlenen yönetmen Tarsem Singh, filmlerinde genel masalsı, fantastik ve fütüristik temaları işler.

Filmin izlenmesinin ardından Gökçen Yıldız filmi psikanalitik olarak yorumlayacak ve birlikte filmi her açıdan tartışma şansı bulacağız.

Arzumuz ve amacımız, her filmi psikanaliz, sinema, sanat, tarih, antropoloji, mitoloji gibi disiplinlerin bakış açısını harmanlayarak tartışabilmek.

Etkinlik ücretsizdir ve insan ruhsallığına ve sinemaya ilgi duyan herkese açıktır.

Filmi incelemek için buraya tıklayabilirsiniz.

Kısa Güzeldir
Yönetmen Christophe Dupin
Yapım İngiltere, 2006
Süre 43 dakika

Birlikte
Yönetmen Lorenza Mazetti
Oyuncular Eduardo Luigi Paolozzi, Valy, Cecilia May, Michael Andrews, Denis Richardson
Yapım İngiltere,1956
Süre 45 dakika

İlk film, Özgür Sinema ekolünün hikâyesini anlatan, 2006’da yapılmış bir belgesel. Bu dönemde hayatta kalmış olan kimi ekol üyeleri, kendi deneyim ve izlenimlerini, yapılan filmler üzerinden bir araya getirilen bir malzeme aracılığıyla anlatıyorlar.

İkinci film olan Birlikte ise, sağır ve dilsiz iki liman işçisini anlatıyor. Londra’nın Doğu Yakası’nda çalışan iki işçi bir yandan arkadaşları tarafından alaya alınırken, bir yandan hayata tutunmaya çalışıyorlar. Savaş sonrası Londrası’na dair de ilginç manzaralar barındırıyor film. Kısa metrajlı filmlerle başlayıp orta ve uzun metrajlı işlere doğru giden sürecin bir evresini de ortaya koyuyor.

2013 yılından bugüne çocuk şarkıları besteleyen Şubadap Çocuk, şimdiye kadar yayınladığı 5 albümde, toplam 35 yeni çocuk şarkısına yer verdi. Barış, doğa, özgürlük, hayal kurmak, çocuk hakları, akran zorbalığı, toplumsal cinsiyet rolleri, birlik olmak gibi konularda şarkı yapan ekip, şimdiye dek, Türkiye, Almanya, Hollanda ve Kıbrıs’ın çeşitli şehirlerinde 500’ün üzerinde konser verdi.

Yaklaşık 1 saat sürecek olan Şubadap Çocuk konserinde, sahnede bateri, bas gitar, akordiyon, mandolin, akustik gitar ve trompet olacak. Etkinliğe her yaştan kişi katılabiir.

Özgün yorumu ve unutulmaya yüz tutmuş şarkılardan oluşan ilk albümü Ax Lê Wesê (Ah Vesile) ile müzikseverlerin dikkatini çeken Rewşan, ikinci albümüyle sıra dışı bir koleksiyona imza atıyor.

Tov’u diğerlerinden farklı kılan en önemli unsur, Kamuran Ali Bedirhan, Fêrikê Ûsiv ve Aram Tigran gibi değerli şair ve ozanların dizeleriyle, günümüz bestekârlarından Dr. Ahmet Kaya ve Mirady Doğan’a ait eserlerin birlikteliğiyle Progresif Folk türünde ortak bir sound oluşturması.

Kürtçe’nin Kurmanci lehçesinden 10 eserin yer aldığı bu albümün bir diğer özelliği de sanatçının kendi bestelerini de gün ışığına çıkartması.

Tov Albümü ne Anlatıyor? 

Dillerin ve gönüllerin henüz sınırlarla tanışmadığı kadim zamanlardan ilham alınarak yapılan bir albüm Tov.

Aşkın anlatıldığı ve haliyle dilin daha naif olana doğru boyut değiştirdiği zamanlardan söz ediyor. Geçmişin şiirsel belleğinden beslenen Tov; bazen bir güzelin utangaç bakışıyla kara sevdaya tutulmuş bir delikanlının serzenişini, bazen muhacir bir babanın kızına öğüdünü, bazen de bir din önderinin nefsi ve inancıyla olan imtihanını anlatıyor. Müziğin öz hikâyemize nasıl sirayet ettiğini hissettiren Tov, tıpkı bir tohumun belleğinde var olan bilgi gibi, hem büyülü bir geleneğin parçası, hem de hiç tükenmeyecek bir nefes gibi.

Müzik direktörlüğünü ve aranjelerini Hakan Gürbüz’ün yaptığı albüm, uzun süren bir çalışmanın ürünü. Gürbüz, albümü ve hedeflerini tanımlarken, ”Dünyada müzikle ilgili çoğu festivalde, Afrika ya da Asyalı bir solist sizi mest edebilir; dilini anlamasanız bile. Müziğin evrenselliği de burada değil midir zaten? Bizler de her tür melodinin fışkırdığı zengin bir coğrafyada yaşayan müzisyenler olarak, dünyada kendi kategorimize ait her festivalde müzik yapabilmeliyiz” diyor.

Geleneksel ve modern enstrümanlarla tasarlanan Tov, Progresif Folk (gelişime açık halk müziği) ekseninde, ‘Dünya Müziği’ kategorisinde tanımlanabilecek bir çalışma. 

Büyük bir aşk ve emekle hazırlanan albümde Rewşan’a, dünya müziğinde de önemli bir yere sahip olan üç müzisyen; gitarda Cenk Erdoğan, kopuzda Coşkun Karademir, davulda Ömer Arslan gibi değerli üstatlar eşlik ediyor.

Rewşan Çeliker vokal, keman
İsmail Altunbaş perküsyon
Hakan Gürbüz bas gitar 
Taylan Öner gitar
Erdi Arslan duduk / klarnet 

“Howard Zinn’in Marx in Soho adlı oyunundan yola çıkıp, Karl Marx’ın hayatını da tarayarak uyarladığımız Ben Marxist Değilim, filozofun kapitalizm eleştirilerinin yanı sıra hayatından kesitler de sunacak.

“Marx, kendisiyle beraber fikirlerinin de öldüğünü söyleyenlere, teorisinin haklılığını kanıtlar. Kapitalizmin insanlara özgürlük olarak sunduğu birçok şeyin, aslında onların hayatlarını hiçe sayan şeyler olduğunu gösterir. Fikirleri öldüyse, dünya neden bu haldedir?

“150 yıl önce dünyanın çığırından çıkacağını görüp, çözümün sosyalizm öğretisinden geçtiğini söylemiş olmasına rağmen bu yolu tercih etmeyen dünyalının sermaye sınıfının kölesi olacağını, kurtuluşun emeğin egemen olmasından geçtiğini ilk ağızdan dinleyebileceğiniz bir oyun Ben Marxist Değilim.

“Oyun, 1850’li yılların Avrupası ile günümüz arasında birçok konuda fark olmadığını gösterecek. Engels, Kugelmann, Sanayi Devrimi sonrası İngiltere, Paris Komünü, fikirlerini yanlış yorumlayanlar…

“Gelin oyunumuza… Yakın tarihe, bakılması gereken ama kapitalistlerin bakmak istemediği bir perspektiften, soldan bakalım.

“Karl Marx’ın dünyaya bıraktığı önemli eserleri nasıl ortaya çıkardığını, devrimci eşi Jenny’nin emeğini, çok sevdiği kızlarını, günlük yaşamını, çektiği tüm zorlukları bu kez Soho’dan değil, Anadolu’dan gözlemleyelim.

“Paranın her şeyi nasıl karşıtına dönüştürdüğünü, hayatlarımızda bunun etkisini nasıl göremediğimizi ihtiyar Marx anlatsın bize.”

Özgür Tiyatro

Yazan Howard Zinn 
Uyarlayan-Yöneten-Oynayan Özgür Başkaya 
Süre 75′

İranlı ve Türk müzisyenlerden oluşan Barbodan, İran etnik müziğini fusion tarzıyla yorumlayarak kendi eserlerini üretiyor. 

Grubun konserde çalacağı besteler, İran’ın tanınmış tanburilerinden Ador Hooyar’a ve yine İran’ın değerli bestekârlarından Davood Mohammadi’ye ait.

Ador Hooyar Tanbur, Vokal
Davood Mohammadi Perküsyon, Vokal
Özgür Umut Hoşafçı Bass Gitar
Işık Aytaç Back Vokal

ve danslarıyla Tuba İnce

Ador Hooyar Kimdir? 
1979 yılında, İran’ın Tahran şehrinde, Yaresan bir ailede doğdu. Henüz 5 yaşındayken tanbur çalmaya başladı. Birçok ritimle çalınan tanbur sayesinde, vurmalı enstrümanları çalmaya başladı. Bu enstrümanlardan en çok def’e (erbane) ağırlık verdi. İran’ın en ünlü hocalarından on yıl boyunca eğitim aldıktan sonra, 15 yaşındayken eski makamları bulmak üzere köyleri dolaşarak en eski makamları buldu ve derledi. Unutulmaya yüz tutmuş bu makamları tekrar hayata geçirmek üzere düzenlemeler yaptı ve daha sonrasında yapacağı işlerde de bu makamlardan ilham alarak devam etti. Birçok albümü ve kendisine ait 200’e yakın bestesi vardır. İranlı, Hindistanlı, Pakistanlı, Afgan, Kızılderili, Koreli, Çinli, Japon, İspanyol ve Türk müzik ustalarıyla birlikte projeler yürüttü. Türkiye’ye 2016 yılında geldi, def ve tanbur kursları düzenledi. Birçok ulusal kanalda ve önemli konserlerde yer aldı. 

Davood Mohammadi Kimdir?
1986’da İran’ın Şiraz kentinde dünyaya geldi. İran Müzik Konservatuvarı mezunudur. On beşin üzerinde enstrüman kullanabilen müzisyen, profesyonel düzeyde piyano, tar, setar, gitar, perküsyon ve armonika çalmaktadır. Tüm bu enstrümanların yanında kendi buluşu olan alternatif müzik aletleri de üretmektedir. İran’da yaşadığı dönemde İran Ulusal Orkestrası’nda görev alan sanatçı, Shahram Nazeri, Mohsen Yegane, Mohammadreza Hedayati gibi önemli isimlerle çalışmış, 20’den fazla albümde kayıt süpervizörlüğü, 12 albüm ve 80 kadar single’da yazar, besteci, aranjör olarak yer almıştır. Ayrıca 20’nin üzerinde film, dizi ve kısa film müziğinde imzası bulunmaktadır. 

1956 yılında Sivas’ın Divriği ilçesinin Sincan nahiyesinde doğdu. Sanat yaşamına bulunduğu yörenin türkülerini dinleyerek, deyişler, semahlar okuyarak başladı. İlk ustası, babası İbrahim Eren (Ağa Dayı) 86 yıllık yaşamının 60 yılını bağlama yaparak geçiren yörenin sayılı ozanlarındandı. Köyden şehre ilk göçlerinde toplumsal, siyasal ve sosyal olaylar Ali Ekber Eren’i yerel boyuttan sıyırıp Pir Sultan Abdal, Mahzuni Şerif, Davut Sulari ve Ruhi Su’nun etkisine sokmuştur. Bu dört öncü ozan, Ali Ekber Eren’in sanat yaşamına kılavuz olmuştur. Çıraklığı babasının bağlama atölyesinde geçen Eren, “o yıllar benim emekleme dönemimdir” der.

12 Eylül 1980 darbesinden sonra demokratik kitle örgütlerinin gecelerine katılır. Kendi ürettiği türküleri halkla beraber okuma zamanının geldiğine inanan Eren, 1989 yılında ilk albümü olan Dostlar Muhabbeti’ni Hasret Gültekin, Abuzer Karakoç ve Hüseyin Aydın ile çıkarır. Sonraki yıllarda Türkülerde Biz Varız, Anlamadım Bu Ne Haldı, Dağlı Yürek Eylem Eyle, Böyle Kal ve Senin İçin Değil miydi solo albümlerini çıkarmıştır.

Yurt içinde ve yurt dışında yüzlerce etkinliğe katılmış, kendine has sanat tarzıyla kitlelerin beğenisini kazanmıştır. Sanat bir düşünce ve eylem alanıdır, diyen Eren, müziğe yaklaşımını şöyle dile getiriyor: “Ben de türkülerimle sisteme isyanlarımı ve tepkilerimi anlatmaya çalıştım. Sanat araçtır, amaç olmamalıdır. Türküler sesli düşüncelerimizdir. Kültürel değerleri diri tutan, toplumsal bir rafinedir. Bir müzik üreticisinin kitlelere vereceği mesaj, yaşadığı çağın işlevini taşımıyorsa, o kişi müzik üreticisi değildir. Türkü dinleyenler kadar türkü söyleyenleri de çoğaltalım ki korkular yok olsun ve demokrasi çabuk gelsin. Sanatçı yaşadığı çağı sorgulayan, çağa tanık olandır. Şairin dediği gibi; Korkak insanların yiğit türküleri olmaz, yiğit türküleri de korkak insanlar söyleyemez.”

Fransız yazar Boris Vian’ın (1920-1959) en çok ses getiren ve tanınan oyunu İmparatorluk Kuranlar Yahut Şümürz‘de, yazarın düş gücünün sınırsızlığı ve söz hâkimiyeti bir kere daha ortaya çıkıyor. Vian’ın kaleminden çıkan bu son oyun, tuhaf bir kaçışın öyküsüdür. Burjuvazinin değerlerine sıkı sıkıya bağlı, saygıdeğer ve mutlu bir aile, kendi evlerinde, nereden geldiği belli olmayan büyük bir gürültünün tehdidi altındadır. Kaçacakları tek bir yer vardır: evlerinin üst katı. Korku içinde basamakları tırmanırlar, ancak, o korkunç “gürültü” arkalarını bırakmaz. Her kaçışta azalan eşyalarının yanı sıra bellekleri de silinmektedir.

Kaçtıkça azalmanın, yükseldikçe kaybetmenin öyküsü… “Geçmişin tozunda gözüm hiçbir şey görmüyor. Toz, örtü gibi kaplıyor insanları… Özür dilerim bilmiyordum, bilmiyordum…”

Yazan Boris Vian
Yönetmen Mahmut Ünver
Dramaturg Gönül Günaydın
Özgün Efektler Alem Yusufoğlu
Dekor Tasarım Mahmut Şaker
Dekor Uygulama Esat Akıncı
Kostüm Tasarım Şirin Miçooğulları
Kostüm Uygulama Semire Yazar
Yapım Ortak Sahne
Oyuncular Halil Kaplan, Hacer Dişçeken, Aylin Atay, Gönül Günaydın, Gürkan Polat, Mahmut Ünver

65 dakika / Tek perde

Afife Jale ve Selahattin Pınar’a saygıyla…  

Türk tiyatrosunun efsane kadın oyuncusu Afife Jale, sahnede…

Bir hastane odası… Hayalleri elinden alınmış, yıpranmış ve yorgun bir kadın… İlk aşkı tiyatroya olan tutkusuyla nefes almış, ancak önüne engeller konulmuş, savaşçı kadın… Zor yılların ardından ikinci aşkı bestekâr Selahattin Pınar’a ve tiyatroya, kopamadığı bağımlılığı nedeniyle veda etmek zorunda olan bir çiy damlası…

“Burada boğuluyorum, tımarhane köşesinde ölmek istemiyorum. Ne yapın ne edin çıkarın beni buradan. Donuyorum, sırtıma giyecek bir gömleğim yok. Ben deli değilim ama olmak üzereyim. Beni buradan çıkarın da nereye atarsanız atın.”

Türk sanat tarihine altın harflerle yazılmış büyük isim Afife Jale…

Tek kişilik performansı ile oyuncu Aslı İktu, Afife’nin hastane odasındaki yalnızlığını, sıkışmış hayallerini, direnişlerini, hatıralarını, dayanılmaz ağrılarıyla ayakta kalma çabasını ve can yakan hikâyesini sahneye taşıyor.

“Beni acıyarak değil; düşünerek, severek, kucaklayarak hatırlayın. Tiyatro varsa, ben varım!” –Afife Jale

Yazan – Yöneten Cem Kenar
Oynayan Aslı İktu
Reji Asistanı Yağmur Ünal

Tek Perde