Etkinlik Takvimi

Yönetmen Paulo Taviani, Vittorio Taviani
Senaryo Luigi Pirandello’nun öyküsünden Polo Taviani, Vittorio Taviani, Tonino Guerra
Oyuncular Margarita Lozano, Orazio Torrisi, Carlo Cartier
Yapım İtalya, 1984
Süre 188 dakika

19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başı, İtalya’nın ulusal birliğini sağlama, kapitalistleşme, sanayileşme, tarım toplumunun çözülüşü, pek çok sarsıcı toplumsal sürecin üst üste yığılarak yaşandığına işaret ediyor. Böyle bir toplumsal yapı, büyük çelişkilerle ve gerilimlerle yüklüydü elbette. Taviani Kardeşler’in Luigi Pirandello’nun öykülerinden uyarladıkları Kaos, episodik bir yapıda, İtalyan burjuva devrimcisi Garibaldi’den halk masallarına, batıl inançlardan yoksul halka dönük zulme ve elbette mutluluk arayışına ilişkin, İtalya’nın vurguladığımız döneminden kesitler, manzaralar sunuyor. Yaşamın diyalektiğini avuçlarına almaya çalışan oldukça güçlü sinematografi, Yeni Gerçekçilerden bir kopuşu ortaya koyuyor gibi görünse de, film bu duygu ve düşünceden besleniyor. İtalyan sinemasının en önemli filmlerinden biri.

(Cristo si è fermato a Eboli)
Yönetmen Francesco Rosi
Senaryo Francesco Rosi, Tonino Guerra
Oyuncular Gian Maria Volonte, Paolo Bonacelli, Alain Cuny
Yapım İtalya, 1979
Süre 145 dakika

Bu filmin yönetmeni olan Francesco Rosi, İtalyan Yeni Gerçekçiliği’nin özel bir figürü olan Visconti’nin asistanlığını yaparak yetişiyor. Bir komünist olan Rosi, tüm filmografisinde, sermaye egemenliğinin iktidar mekanizmalarını ve bunun toplumsal yaşamdaki karşılığını sorgulamaya ve çözümlemeye çalışıyor. Seçkiye aldığımız bu filmi, bir İtalyan ilericisi olan Carlo Levi’nin aynı adlı otobiyografik romanından uyarlanmış. 1930’larda, Mussolini önderliğindeki faşist İtalya’nın Habeşitan işgaline yöneldiği dönemin İtalya’sındaki bir politik sürgünü ele alıyor. “Her muhtaca el uzatan İsa’nın bile gitmediği” bir yere gönderilen Carlo adlı karakter, İtalya’nın bambaşka ve çarpıcı bir manzarasıyla karşılaşıyor. Dramatik yapısı, oyunculukları, görüntüsü ve insancıllığıyla, bir başyapıt.

Bir dizi kısa süreli aşk ilişkilerinin anlatıldığı oyunda, bireysel ve toplumsal ahlak, yerleşik değer yargıları, aşk ve cinsellik ikilemi üzerinden, toplumun bütün katmanları geniş bir sınıf yelpazesinde sorgulanmaktadır.

Freudyen bir bakış açısına sahip olan, cüretkâr bir kışkırtıcılığı sahneye yansıtan oyun, 1890’ların Viyanası’nda geçmektedir. Her bireyin kendisinden bir üst tabakadaki kişiye “gözünü diktiği” bir döngüyle ilerler ve finalde üst ve alt tabakadan kişilerin birlikteliğiyle çember kapanır.

İnsanın aşk ve seksle imtihanında, ne denli trajikomik hale geldiğini sergileyen oyunda, insanın önüne geçilemez dürtüleri ve buna direnmeye çalışan akıl, vicdan, kültür gibi üstyapı olguları arasındaki büyük bir savaşa tanık oluruz.

Doğanın büyük çatışmalarından cinsiyetler arasındaki mücadele, oyunda biraz da kadından yana tavır alan bir bakış açısıyla ele alınmaktadır. Kahramanımız belki metalaştığı, belki “erkeğe hizmet eden” olarak görüldüğü, belki tüm toplumsal baskılar altında yok olduğu için “delirmiş” bir kadındır. Beş bölümden oluşan oyunda, on karşılaşma içinde beş ayrı kadınlık durumu yaşanmaktadır. Şarkı, dans ve kadın oyuncuya partnerlik eden bir Dummy (yapay insan) ile yorumlanan oyunu, yönetmen, tüm sanat dallarının tiyatroya desteğiyle bezemeyi denemektedir.

Öteki Beriki Tiyatro Topluluğu

Yazan Arthur Schnitzler
Uyarlama ve Şarkı Sözleri Haluk Işık
Yöneten Yılmaz Tüzün
Işık Tasarım ve Dekor Uygulama Alpdoğan Selçuk
Dekor Tasarım Günay Toprak (Tiyatro Viya) – Alpdoğan Selçuk
Besteler ve Müzik Direktörü Kerem Memişoğlu
Kostüm Tasarım ve Uygulama Emine Tarın
Reji Asistanı Seden Turan
Oyuncu Yasemin Şimşek Tüzün
2013-2014 – 1. Rotary En İyi Kadın Oyuncu
2013-2014 – Direklerarası İzmir En İyi Kadın Oyuncu
2015 – Bedia Muvahhit En İyi Komedi Kadın Oyuncu
2018 – Bedia Muvahhit En Başarılı Kadın Oyuncu
5. Tiyatro Gazetesi Tiyatroda Başarı ve Emek Ödülü

Süre 90 dakika / Tek perde
Yaş Sınırı: 18+

Yönetmen Federico Fellini
Senaryo Federico Fellini, Tonino Guerra
Oyuncular Magali Noël, Pupella Maggio, Armando Brancia
Yapım İtalya, 1973
Süre 127 dakika

Amarcord ile yine 1930’lar İtalyası’na gidiyoruz. Fellini’nin kendi çocukluk anılarına yaslanarak kurduğu yapı, bir yılın hikâyesini tam da Fellini’ye özgü bir üslupla ele alıyor.

Çok hareketli, gürültülü patırtılı, çocukluk düşlerinden Enternasyonal Marşı’na sıçramaları, yoksul emekçi tiplemelerinden züppeliğin zirvelerine iniş çıkışlarıyla, “darmadağınık” bir film.

Ancak bu darmadağınıklığı biraz mesafe alarak görmeye başladığınızda, karşınıza bir vitray çıkıyor: Çarpıcı bir 1930’lar İtalyası vitrayı.

Yönetmeni Marksizmle veya Komünist Parti ile doğrudan ve yakın bir ilişkiye sahip olmadığı halde, dönemin düşünsel politik-ideolojik atmosferinden etkilenmeye kendini kapatmayışıyla, emekçi halka dönük ilgi ve sevginin kendini güçlü bir şekilde hissettirdiği bir klasiktir Amarcord. Kaçırmayın!

(Roma città aperta)
Yönetmen Roberto Rosselini
Senaryo Sergio Amadei, Federico Fellini
Oyuncular Marcello Pagliero, Aldo Fabrizi, Anna Magnani
Yapım İtalya, 1945
Süre 105 dakika

İtalya’dan yaptığımız bu ilk seçkinin gösterim sıralamasındaki son filmi, İtalyan Yeni Gerçekçiliği’ne doğru atılan en önemli adımlardan biri olan Roma, Açık Şehir…

2. Savaş’ın sonlarında, kurtuluşa az bir zaman kala, İtalyan halkının mücadelesine odaklanıyor bu film. Mussolinici ve Hitlerci faşist işgaline karşı direnen bir halkın yiğit mücadelesine kamerasını çeviriyor.

Savaşın hemen sonlarında, henüz daha kimi çarpışmalar sürerken, film ekibinin kimi üyelerinin de direnişte aktif rol aldığı bir üretim sürecinde çekilmiş bir film bu.

Özgürlük arayışının ve bu mücadeleye önderlik eden komünistlerin çeşitli toplumsal kesimlerle kurdukları ittifaklar, sona doğru giden savaşın ağır insani yıkım ve kayıpları ile hiçbir dekor uygulamasının yaratamayacağı, savaşın yıkıp geçtiği bir Roma…

İlgisi, bilgisi ne olursa olsun, bir sinemaseverin mutlaka izlemesi gereken filmlerden biri.

“Simavne kadısı oğlu Şeyh Bedreddin Destanı” Nâzım Hikmet’in en önemli eserlerinden biridir. 1936 yılında yayınlanmıştır. Nâzım Hikmet’in tarihî gerçeklikten hareketle kaleme aldığı destanda, tarihimiz sınıfsal açıdan değerlendirilmiştir.

Nâzım hapishanede, bir gece vakti, herkes uykuya çekilmişken ve koğuşta idam mahkûmlarının zincir şıkırtılarından başka ses duyulmazken, Mehemmed Şerefeddin Efendi’nin Simavne Kadısı Oğlu Bedreddin adlı ‘risale’sini okumaya dalmıştır.

Bir süre sonra, “kapağında üstünlü esreli süslü bir tuğra” bulunan risalenin sararmış sayfalarına iyice kaptırır kendini. Öyle ki başı ağrımasa onları görebilecek durumdadır:

“Bir aspirin olsa. Avuçlarımın içi yanıyor. Kafamda Bedreddin ve Börklüce Mustafa. Kendimi biraz daha zorlayabilsem, başım böyle gözlerimi bulandıracak kadar ağrımasa, çok uzak yılların kılıç şakırtıları, at kişnemeleri, kırbaç sesleri, kadın ve çocuk çığlıkları içinde, iki ışıklı ümit sözü gibi Bedreddin’le Mustafa’nın yüzlerini görebileceğim.”

Okudukları, bir zaman makinesine dönüşerek onu geçmişe götürür. Ve Nâzım hapishane duvarlarını aşarak zamanın dışına çıkmak, bir başka deyişle risaledeki sözcüklerin ötesine geçip bu sözcüklerin imlediği tarihsel gerçekliğin içinde dolaşmak için, koğuşun penceresine sessizce sokulan bir dervişin peşine takılır:

“Başımın ağrısı birdenbire dindi. Yataktan çıktım. Penceredekine doğru yürüdüm. Elimden tuttu. Benden başka yirmi sekiz insanı ve terli çimentosuyla uyuyan koğuşu bıraktık. Birdenbire kendimi o bir türlü göremediğimiz, denizle duvarımızın birleştiği yerde, kayaların üstünde buldum. Börklüce’nin müridiyle yan yana karanlık denizin dalgalarını sessizce aşarak yılların arkasına, asırlarca geriye, Çelebi Sultan Mehmet devrine gittik.”

Bundan sonra Nâzım bize bu zaman yolculuğunu anlatır.

Nâzım yapıtında, Şeyh Bedreddin’in eşitlikçi ve ortaklaşmacı ilkelerini uygulamak amacıyla ayaklanan köylüleri, Anadolu’nun ilk toprak devrimcileri olarak selamlar.

“Yârin yanağından gayrı her şeyde, her yerde, hep beraber! diyebilmek için”

Bedreddin Destanı şu dizelerle sona erer:

“Ne ah edin dostlar, ne ağlayın! Dünü bugüne bugünü yarına bağlayın”

Ankara Halk Sahnesi

Yazan Nâzım Hikmet
Uyarlayan-Yöneten Sedat Demirsoy
Oynayan Yücel Turgut

Şeyh Bedreddin
Şeyh Bedreddin’in babası, Edirne yakınlarında bir kale olan Simavne’de kadılık yaptı. Bedreddin burada (tahmini) 1358-1359 yılları arasında doğdu. Hocası Hüseyin Ahlatî’nin yönlendirmesiyle tasavvufa ilgi duydu.
1410’da kazasker oldu. 1413’te tahta geçen Mehmet Çelebi tarafından görevden alınarak İznik’e sürüldü. Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal ile birlikte Osmanlı’ya karşı ayaklanma başlattı, yenilgiye uğradı, yakalandı ve 1415’te Serez’de idam edildi.

Oyun Hamuru Tiyatrosu tarafından organize edilen ve Türkiye’nin farklı şehirlerinden doğaçlama yapan toplulukların bir araya geldikleri 9. İzmir Doğaçlama Tiyatro Festivali’nin performans gösterileri 6 ve 7 Aralık tarihlerinde NHKM Konak Halk Sahnesi’nde.

Her yıl farklı bir tema belirlenen festivalin bu yılki alt başlığı “Şiir Gibi Doğaçlama”. İki gün sürecek gösterilerde dokuz ekip birlikte sahne alarak doğaçlama performans sergileyecek.

1. Gün: Açık Sahne
Doğaçlama tiyatro formatlarından biri olan tiyatro sporunun turlarında dokuz ekip birbirlerinin ve seyircinin karşısına çıkıyor.

Ekipler: AZOT (İstanbul), Sahte Okey (İstanbul), Tiyatro Oktav (Tekirdağ), Alegori (Eskişehir), Bir Varmış Bir Yokmuş (İzmir), EYDOT (İzmir), Doğaçhane (İzmir), Cite (Kıbrıs), Oyun Hamuru Tiyatrosu (İzmir)

Uygarlık tarihinin büyük dönemeçlerinden birinde, ateşin bulunduğu yerde başlıyor oyunumuz. Atalarımızın doğa ile bütün ve barış içinde yaşadığı çok eski bir çağda içinde bugünün sorularını soruyor.

Mülkiyeti, tekilliği, otoriteyi bilmeyen neandartal atalarımızın bu kavramlarla hayali karşılaşmasında vereceği en basit, en gerçek, insana ve akla, çocuğa en yakın tepkiyi araştırıyor. Üstelik, bunu atalarımızın kullandığını hayal ettiğimiz, hiç bilmediğimiz bir dilde yapıyor.

Oyun müzik ve efektlerinin elektro gitarla canlı olarak yapılması, oyunculuk tekniği, oyunun dili ve tarihsel arka planı bir bütün olarak, çocuk seyirciyi aktif, anlamaya ve araştırmaya odaklı, düşünen bir izleme pratiğine yönlendiriyor.

Taş devrinde geçen oyun görsel olarak da tarihsel bir canlandırma niteliğinde. Çocukların uygarlık tarihiyle ilişkisini merak üzerine kurmayı hedefliyor.

+5 yaş, 40 dakika

Yazan ve Yöneten Tuluğ Ünlütürk
Hareket Danışmanı Güray Dinçol
Pedagojik Okuma Dr. Deniz Arık Binbay
Bilimsel Okuma Ezgi Altınışık
Sahne Tasarımı Tuluğ Ünlütürk, Ender Özer
İllüstrasyon Deniz Sülek
Müzik Yapıcılar
Oynayanlar Demet Ergün, Mehmet Okuroğlu, Mertcan Kayretli, Berk Başar

Oyun Hamuru Tiyatrosu tarafından organize edilen ve Türkiye’nin farklı şehirlerinden doğaçlama yapan toplulukların bir araya geldikleri 9. İzmir Doğaçlama Tiyatro Festivali’nin performans gösterileri 6 ve 7 Aralık tarihlerinde NHKM Konak Halk Sahnesi’nde olacak.

Her yıl farklı bir tema belirlenen festivalin bu yılki alt başlığı “Şiir Gibi Doğaçlama”. İki gün sürecek gösterilerde dokuz ekip birlikte sahne alarak doğaçlama performans sergileyecek.

2. Gün: Yönetmenin Seçimi 

“Bu hikâyeyi daha önce hiçbir yerde dinlemediniz. Çünkü biz de daha yazmadık. Beş farklı şiir türü, beş farklı yönetmen, dokuz ekip o gece hep birlikte şiirsel hikâyeler oluşturacağız.”  

Ekipler: AZOT (İstanbul), Sahte Okey (İstanbul), Tiyatro Oktav (Tekirdağ), Alegori (Eskişehir), Bir Varmış Bir Yokmuş (İzmir), EYDOT (İzmir), Doğaçhane (İzmir), Cite (Kıbrıs), Oyun Hamuru Tiyatrosu (İzmir)

Müzisyen ve tiyatro oyuncusu Bülent Kılıçaslan tarafından sahneye konulan  Âşık Veysel Müzikali, büyük ozanımız Âşık Veysel’in hayatını, ozanın kendi türküleri eşliğinde anlatıyor.

“O ‘Türkiye’nin ihyası’ der. Şiir olur, görmez göz, işitmez kulak, suskun dil, şair olur. Destan olur. Köy enstitülerinde saz öğretmeni olur. ‘Dost dost diye nicesine sarıldım, benim sadık yârim kara topraktır’ dedirtir köy enstitüleri ona. Öğretirken öğrenir. Halkevleri, konser salonu olur Veysel’in. İlden ile, dilden dile dolaşır halkevlerinde.

“İşte, 1894 yılında başlayıp 21 Mart 1973’e dek süren ‘uzun ince‘, meşakkatli bir yolculuğun hikâyesi… Veysel’in hikâyesi, âşığın hikâyesi, aşk’ın hikâyesi… Türkülerle Âşık Veysel’in hikâyesi… Anadolu’nun, Cumhuriyet’in hikâyesi…”

Yazan ve Yöneten Bülent Kılıçaslan
Oynayan Bülent Kılıçaslan
Dramaturg Irmak Bahçeci
Metin Danışmanı Karabey Aydoğan
Dekor Mehmet Durukan
Kostüm Nilgün Kalafat
Ses- Işık Berat Demirtaş- Murat Çakmak

Seyirciyle iç içe interaktif olarak oynanan bu bol kahkahalı oyunda, boşanmış olduğu gerçeğine kendini alıştırmaya çalışan kırklı yaşlarındaki bir kadının hayata tutunmak için verdiği mücadele konu ediliyor. Kendi deyişiyle keskin ve büyük bir boşluğun içindeki, kendini yalnız hisseden, tüm korkularıyla yeniden yüzleşen, hatta kendiyle yeniden tanışan, ama buna rağmen yeni başlayan yaşamında tüm kaygılarına rağmen mücadele ve savaştan yılmayan; erkeklere, topluma, çevresine ve kendine karşı giriştiği kararlı mücadele ve ayaklarını basacak sağlam zemin arayan bir kadının trajikomik hikâyesi. 

Oyunda, mobingden kayınvalide baskısına, ikiyüzlü dedikodulardan kanser olduğunu bile fark edemeyişine, kocaya gösterilen sınırsız hizmetten erkek çocuk yetiştirmenin yanlışlıklarına, toplumsal önyargı ve etiketlerden gerçek güzelliği arama çabasına, yozlaşmış boşanmalardan yozlaşmış aile ilişkilerine kadar birçok konu mizahî bir biçimde işlenir. 

Beş kişilik bu gülmece, müzikler ve seyirci sohbetleriyle, her kadına ve erkeğe tanıdık gelecek eğlenceli bir serüven.

Öteki Beriki Tiyatro Topluluğu

Yazan Yasemin Şimşek Tüzün, Seden Turan
Yöneten Yılmaz Tüzün
Oynayanlar Yasemin Şimşek Tüzün, Yılmaz Tüzün, Seden Turan, Kozan Erkan, Uğurcan Gümüş
Işık Tasarım Alpdoğan Selçuk
Afiş Tasarım Doğuş Turan

Tek Perde, Komedi, 80 dakika